Zarządzanie oświatą w powiecie
Powiat jest pośrednim szczeblem administracyjnym usytuowanym pomiędzy województwem i gminą, ustanowionym na mocy ustawy z 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa. Utworzono wówczas 373 powiaty. Według stanu w dniu 1 stycznia 2021 r. jest 380 powiatów, w tym 66 miast na prawach powiatów.
Do zadań własnych powiatu należy zakładanie i prowadzenie publicznych szkół podstawowych specjalnych, szkół ponadpodstawowych, w tym z oddziałami integracyjnymi, szkół sportowych i mistrzostwa sportowego oraz placówek, z wyjątkiem szkół i placówek o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym. Z zakresu odpowiedzialności powiatu w dziedzinie oświaty został wyłączony – jak już wyjaśniono – nadzór pedagogiczny, który sprawuje kurator oświaty na poziomie regionalnym (wojewódzkim). Mimo to odpowiednie organy powiatu (szczególnie zarząd i starosta) mają liczne kompetencje w zakresie obsady stanowisk kierowniczych w szkołach, organizowania w tym celu konkursów, a także stanowienia lokalnych przepisów prawnych w sprawach dotyczących szkół i nauczycieli.
Powiat może zakładać i prowadzić w ramach zadań własnych publiczne placówki doskonalenia nauczycieli, zakłady kształcenia nauczycieli i biblioteki pedagogiczne, dzięki czemu uzupełnia zbyt skromną sieć takich placówek na szczeblu wojewódzkim.
Zarządzanie oświatą w gminie
Najniższym poziomem zarządzania jest poziom gmin. Według stanu na 1 stycznia 2021 r. istniało 2 477 gmin, w tym 1 523 wiejskich, 652 miejsko-wiejskich i 302 miejskie.
Do zadań własnych gminy należy zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli, w tym z oddziałami integracyjnymi, i przedszkoli specjalnych, szkół podstawowych, w tym z oddziałami integracyjnymi, z wyjątkiem szkół specjalnych, szkół artystycznych oraz szkół przy zakładach karnych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich. Nadzór pedagogiczny nad tymi placówkami leży w gestii kuratorów oświaty. Gmina, podobnie jak powiat, może zakładać i prowadzić w ramach zadań własnych publiczne placówki doskonalenia nauczycieli, zakłady kształcenia nauczycieli i biblioteki pedagogiczne.
Zarządzanie szkołą/placówką oświatową
W polskim systemie edukacji odpowiedzialność za kierowanie szkołą lub placówką jest wprawdzie jednoosobowa i spoczywa na dyrektorze szkoły (placówki). Jednak wykonywanie przez niego zadań kierowniczych wspomagają inne osoby i organy. Zbiorowym organem szkoły o szerokich kompetencjach decyzyjnych oraz doradczych jest rada pedagogiczna. W szkołach publicznych działają również tzw. organy społeczne, składające się całkowicie lub częściowo z odbiorców usług edukacyjnych (rodziców oraz uczniów): rada szkoły (placówki), rada rodziców i samorząd uczniowski.
Kandydata na stanowisko dyrektora szkoły (przedszkola lub innej placówki edukacyjnej) wyłania się w drodze konkursu. Stanowisko dyrektora powierza organ prowadzący na 5 lat szkolnych. W uzasadnionych przypadkach, w uzgodnieniu z kuratorem oświaty, można powierzyć to stanowisko na krótszy okres, jednak nie krótszy niż 1 rok szkolny.
W szkole i placówce, w której zgodnie z ustawą zostało utworzone stanowisko wicedyrektora lub inne stanowiska kierownicze, powołuje na nie i odwołuje z nich dyrektor po konsultacjach z radą szkoły, radą pedagogiczną oraz z organem prowadzącym szkołę.
Dyrektor szkoły lub placówki wykonuje m.in. następujące zadania:
Dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami, a w związku z tym decyduje w sprawach:
Dyrektor szkoły lub placówki jest zwolniony z prowadzenia części godzin lekcyjnych, do których jest zobowiązany jako nauczyciel. Tygodniowy wymiar godzin, do którego jest zobowiązany dyrektor, zależy od wielkości szkoły.
W szkole i placówce zatrudniającej co najmniej 3 nauczycieli działa rada pedagogiczna, która jest kolegialnym organem szkoły lub placówki w zakresie realizacji jej statutowych zadań dotyczących kształcenia, wychowania i opieki. Nauczyciele szkół zatrudniających mniej niż 3 nauczycieli są członkami rady pedagogicznej szkoły, której jest podporządkowana szkoła filialna. W skład rady pedagogicznej wchodzą dyrektor szkoły lub placówki, jako przewodniczący oraz wszyscy nauczyciele zatrudnieni w szkole lub placówce. W zebraniach rady pedagogicznej mogą także brać udział, z głosem doradczym, osoby zapraszane przez jej przewodniczącego za zgodą lub na wniosek rady pedagogicznej, w tym przedstawiciele stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły lub placówki.
Dyrektor szkoły lub placówki przedstawia radzie pedagogicznej, nie rzadziej niż dwa razy w roku szkolnym, ogólne wnioski wynikające ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego oraz informacje o działalności szkoły.
Do kompetencji stanowiących rady pedagogicznej należy:
Rada pedagogiczna opiniuje:
Rada pedagogiczna przygotowuje projekt statutu szkoły lub placówki albo jego zmian i przedstawia go do uchwalenia radzie szkoły lub placówki. Może wystąpić do organu prowadzącego szkołę z wnioskiem o odwołanie nauczyciela ze stanowiska dyrektora lub z innego stanowiska kierowniczego w szkole lub placówce; w takim wypadku organ uprawniony do odwołania jest zobowiązany przeprowadzić postępowanie wyjaśniające i powiadomić o jego wyniku radę pedagogiczną w ciągu 14 dni od otrzymania wniosku.
Uchwały rady pedagogicznej są podejmowane zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy jej członków.
W publicznej szkole i placówce może działać rada szkoły (placówki). W skład rady, która powinna liczyć co najmniej 6 osób, wchodzą w równej liczbie: (1) nauczyciele wybrani przez ogół nauczycieli; (2) rodzice wybrani przez ogół rodziców; (3) uczniowie wybrani przez ogół uczniów (z wyjątkiem uczniów przedszkoli, szkół podstawowych, specjalnych dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym, znacznym lub głębokim oraz innych szkół mi placówek określonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania).
Rada szkoły i placówki uczestniczy w rozwiązywaniu spraw wewnętrznych, a także:
Rada szkoły i placówki może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek oraz innych źródeł w celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki.
W szkołach i placówkach publicznych działają rady rodziców, które reprezentują ogół rodziców uczniów. Rada rodziców może występować do dyrektora i innych organów szkoły lub placówki, organu prowadzącego oraz organu sprawującego nadzór pedagogiczny z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach szkoły lub placówki.
Do kompetencji rady rodziców należy:
W celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki, rada rodziców może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł.
W szkole i placówce działa samorząd uczniowski. Samorząd tworzą wszyscy uczniowie szkoły lub placówki. Zasady wybierania i działania organów samorządu określa regulamin uchwalany przez ogół uczniów w głosowaniu równym, tajnym i powszechnym. Organy samorządu są jedynymi reprezentantami ogółu uczniów. Regulamin samorządu nie może być sprzeczny ze statutem szkoły lub placówki. Samorząd może przedstawiać radzie szkoły lub placówki, radzie pedagogicznej oraz dyrektorowi wnioski i opinie we wszystkich sprawach szkoły lub placówki, w szczególności dotyczących realizacji podstawowych praw uczniów, takich jak prawo do:
Ponadto, w szkole i placówce mogą działać stowarzyszenia i inne organizacje, a w szczególności organizacje harcerskie, których celem statutowym jest działalność wychowawcza albo rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły lub placówki. Nie dopuszcza się działalności w szkole partii i organizacji politycznych. Zgodę na prowadzenie przez organizacje działalności na terenie szkoły wyraża dyrektor szkoły, po uprzednim uzgodnieniu warunków tej działalności oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii rady szkoły lub placówki i rady rodziców.
Żródło: https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/content/administration-and-governance-local-andor-institutional-level-56_pl
W celu dostarczenia usług na najwyższym poziomie i dostosowania witryny do indywidualnych potrzeb strony wykorzystują pliki cookies. Korzystanie ze stron bez zmiany ustawień dotyczących cookies powoduje, iż będą one używane w Waszym urządzeniu końcowym. Można w każdym czasie zmienić ustawienia dotyczące cookies.